Nobelpriis foar de Skiekunde

Ut Wikipedy
Dit artikel is in stobbe oer skiekunde.
Jo wurde útnûge en foegje jo witten hjir ta.
Nobelpriis foar de Skiekunde
algemiene ynformaasje
nasjonaliteit Sweedsk
útrikt foar Utstekkende bydragen yn de skiekunde
útrikt troch Sweedske Akademy fan Wittenskippen
frekwinsje Jierliks
plak Stockholm, Sweden
ynsteld 1901

List mei winners fan de Nobelpriis foar de Skiekunde fan 1901 ôf. De priis is by testamint yn it libben roppen troch Alfred Nobel.

Jier Persoan(en) Opmerking
2023 flagge fan Tuneezje Moungi Bawendi,
flagge fan de Feriene Steaten Louis Brus,
flagge fan Ruslân Alexei Ekimov
"Foar de ûntdekking en syntese fan kwantumdots."
2022 flagge fan de Feriene Steaten Carolyn Bertozzi,
flagge fan Denemark Morten Meldal,
flagge fan de Feriene Steaten Karl Barry Sharpless
"Foar de ûntwikkeling fan klikgemy en bio-ortogonale gemy."
2021 flagge fan Dútslân Benjamin List,
flagge fan it Feriene Keninkryk fan Grut-Brittanje en Noard-Ierlân David MacMillan
"Foar it ûntwikkeljen fan asymmetryske katalyze."
2020 flagge fan Frankryk E. Charpentier,
flagge fan de Feriene Steaten Jennifer Doudna
"Foar it ûntwikkeljen fan in metoade om it genoom te feroarjen."
2019 flagge fan de Feriene Steaten John B. Goodenough,
flagge fan it Feriene Keninkryk fan Grut-Brittanje en Noard-Ierlân M. Stanley Whittingham,
flagge fan Japan Akira Yoshino
"Foar de ûntwikkeling fan lithium-ionbatterijen."
2018 flagge fan de Feriene Steaten Frances Arnold,
flagge fan it Feriene Keninkryk fan Grut-Brittanje en Noard-Ierlân Gregory Winter,
flagge fan de Feriene Steaten George P. Smith
"Foar de earste kontrolearre evolúsje fan aaiwiten,
dêr't nije medisinen mei makke wurde kinne."
2017 flagge fan Switserlân   Jacques Dubochet,
flagge fan Dútslân Joachim Frank,
flagge fan it Feriene Keninkryk fan Grut-Brittanje en Noard-Ierlân Richard Henderson
"Foar de ûntwikkeling fan de cryo-elektroanemikroskopy,
dêr't yn hege resolúsje de struktuer mei bepaald wurde kin fan biomolekulen yn oplossing."
2016 flagge fan Frankryk Jean-Pierre Sauvage,
flagge fan it Feriene Keninkryk fan Grut-Brittanje en Noard-Ierlân Fraser Stoddart,
flagge fan Nederlân Ben Feringa
"Foar it ûntwerp en de syntese fan molekulêre masines."
2015 Flagge fan Sweden Tomas Lindahl,
flagge fan de Feriene Steaten Paul Modrich,
flagge fan Turkije Aziz Sancar
"Foar harren meganyske stúdzjes fan DNA-reparaasje."
2014 flagge fan de Feriene Steaten Eric Betzig,
flagge fan Dútslân Stefan Hell,
flagge fan de Feriene Steaten William Moerner
"Foar de ûntwikkeling fan superresolúsje fluoressinsjemikroskopy."
2013 flagge fan de Feriene Steaten Martin Karplus,
flagge fan Israel Michael Levitt,
flagge fan Israel Arieh Warshel
"Foar de ûntwikkeling fan multyskaalmodellen foar komplekse gemyske systemen."
2012 flagge fan de Feriene Steaten Brian Kobilka,
flagge fan de Feriene Steaten Robert Lefkowitz
"Foar de stúdzje nei G-proteïnekeppele reseptor."
2011 flagge fan Israel Daniel Shechtman Foar de ûntdekking fan kwasikristallen.
2010 flagge fan de Feriene Steaten Richard F. Heck,
flagge fan Japan Ei-ichi Negishi,
flagge fan Japan Akira Suzuki
2009 flagge fan de Feriene Steaten V. Ramakrishnan,
flagge fan de Feriene Steaten Thomas A. Steitz,
flagge fan Israel Ada Yonath
2008 flagge fan Japan Osamu Shimomura,
flagge fan de Feriene Steaten Martin Chalfie,
flagge fan de Feriene Steaten Roger Tsien
2007 flagge fan Dútslân Gerhard Ertl "Foar syn stúdzjes nei gemyske prosessen op fêste oerflakken."
2006 flagge fan de Feriene Steaten Roger D. Kornberg
2005 flagge fan Frankryk Yves Chauvin,
flagge fan de Feriene Steaten Robert H. Grubbs,
flagge fan de Feriene Steaten Richard R. Schrock
2004 flagge fan Israel Aaron Ciechanover,
flagge fan Israel Avram Hershko,
flagge fan de Feriene Steaten Irwin Rose
Foar harren ûntdekking fan de rol fan ubiquitine by de aaiwyt degradaasje.
2003 flagge fan de Feriene Steaten Peter Agre,
flagge fan de Feriene Steaten Roderick MacKinnon
2002 flagge fan Switserlân   Kurt Wüthrich,
flagge fan de Feriene Steaten John B. Fenn,
flagge fan Japan Koichi Tanaka
2001 flagge fan de Feriene Steaten William Knowles,
flagge fan Japan Ryoji Noyori
"Foar harren ferrjochtingen op it mêd fan chiraal katalysearre hydrogeneringsreaksjes."
flagge fan de Feriene Steaten Barry Sharpless Foar syn ferrjochtingen op it mêd fan chiraal katalysearre oksigraasjereaksjes.
2000 flagge fan de Feriene Steaten Alan J Heeger,
flagge fan Nij-Seelân Alan G MacDiarmid,
flagge fan Japan Hideki Shirakawa
1999 flagge fan Egypte Ahmed H. Zewail
1998 flagge fan de Feriene Steaten Walter Kohn "Foar syn ûntwikkeling fan de tichtheidsfunksjonaalteory (DFT)."
flagge fan it Feriene Keninkryk fan Grut-Brittanje en Noard-IerlânJohn A. Pople "Foar syn ûntwikkeling fan emosjonele metoaden yn de kwantumgemy."
1997 flagge fan de Feriene Steaten Paul Boyer,
flagge fan it Feriene Keninkryk fan Grut-Brittanje en Noard-Ierlân John Walker
Foar harren ferklearring fan it enzymatyske meganisme by de syntese fan ATP.
flagge fan Denemark Jens C. Skou "Foar syn ûntdekking fan it iontransportenzym Na+K+-ATPase."
1996 flagge fan de Feriene Steaten Robert Curl,
flagge fan it Feriene Keninkryk fan Grut-Brittanje en Noard-Ierlân Harold Kroto,
flagge fan de Feriene Steaten Richard Smalley
1995 flagge fan Nederlân Paul Crutzen,
flagge fan Meksiko Mario J. Molina,
flagge fan de Feriene Steaten Frank S. Rowland
Foar har ferrjochtingen op it mêd fan de atmosfeargemy, yn it bysûnder it ozongat.
1994 flagge fan de Feriene Steaten George A. Olah
1993 flagge fan de Feriene Steaten Kary Mullis,
flagge fan Kanada Michael Smith
1992 flagge fan de Feriene Steaten Rudolph Marcus
1991 flagge fan Switserlân   Richard Ernst
1990 flagge fan de Feriene Steaten Elias James Corey
1989 Sidney Altman,
Thomas Cech
1988 Johann Deisenhofer,
Robert Huber,
Hartmut Michel
1987 Donald Cram,
Jean-Marie Lehn,
Charles J. Pedersen
1986 Dudley R. Herschbach,
Yuan Lee,
John Polanyi
1985 Herbert A. Hauptman,
Jerome Karle
1984 Robert Bruce Merrifield
1983 Henry Taube
1982 Aaron Klug
1981 Kenichi Fukui,
Roald Hoffmann
1980 Paul Berg,
Walter Gilbert,
Frederick Sanger
1979 Herbert Brown,
Georg Wittig
1978 Peter Mitchell
1977 Ilya Prigogine
1976 William Lipscomb
1975 flagge fan it Feriene Keninkryk fan Grut-Brittanje en Noard-Ierlân John Cornforth "Foar syn ferrjochtingen op it mêd fan de stereochemy fan enzymkatalysearre reaksjes."
flagge fan Kroaasje Vladimir Prelog "Foar syn ûndersyk nei de stereochemy fan organyske molekulen en reaksjes."
1974 Paul Flory
1973 flagge fan Dútslân Ernst Otto Fischer,
flagge fan it Feriene Keninkryk fan Grut-Brittanje en Noard-Ierlân Geoffrey Wilkinson
"Foar harren fertsjinsten op it mêd fan de gemy fan de organometaalferbiningen."
1972 flagge fan de Feriene SteatenChristian Anfinsenn "Foar syn fertsjinsten op it mêd fan de ribonuclease."
flagge fan de Feriene Steaten Stanford Moore,
flagge fan de Feriene Steaten William Stein
"Foar harren bydragen oan it begryp
fan de link tusken de gemyske struktuer
en de katalytyske aktiviteit fan ribonuclease."
1971 Gerhard Herzberg
1970 flagge fan Argentynje Luis Federico Leloir "Foar syn ûntdekking fan sûkernucleotiden en har rol yn de biosynteze fan koalhydraten."
1969 Derek Barton,
Odd Hassel
1968 Lars Onsager
1967 Manfred Eigen,
R. G. W. Norrish,
George Porter
1966 Robert Mulliken
1965 Robert Burns Woodward
1964 Dorothy Crowfoot Hodgkin
1963 Karl Ziegler,
Giulio Natta
1962 Max Ferdinand Perutz,
John Cowdery Kendrew
1961 Melvin Calvin
1959 Jaroslav Heyrovsky
1958 Frederick Sanger
1957 Alexander Todd
1956 flagge fan it Feriene Keninkryk fan Grut-Brittanje en Noard-Ierlân Cyril Norman Hinshelwood,
flagge fan de Sowjetuny Nikolaj Semjonov
1955 Vincent du Vigneaud
1954 Linus Pauling
1953 Hermann Staudinger
1952 A.J. Porter Martin,
R.L. Millington Synge
1951 Edwin McMillan,
Glenn Theodore Seaborg
1950 Otto Diels,
Kurt Alder
1949 William Giauque
1948 Arne Tiselius
1947 Robert Robinson
1946 flagge fan de Feriene Steaten James Batcheller Sumner "Foar syn ûntdekking dat ensimen kristallisearje kinne."
flagge fan de Feriene Steaten John Howard Northrop,
flagge fan de Feriene Steaten Wendell Meredith Stanley
"Foar it klearmeitsjen fan ensymen en firusaaiwiten yn in suvere foarm."
1945 Artturi Ilmari Virtanen
1944 Otto Hahn
1943 George de Hevesy
1939 Adolf Butenandt (wegere),
Leopold Ruzicka
1938 Richard Kuhn (wegere)
1937 flagge fan it Feriene Keninkryk fan Grut-Brittanje en Noard-Ierlân Walter Haworth Foar syn fertsjinsten op it mêd fan de koalhydraten en fitamine C.
flagge fan Switserlân   Paul Karrer Foar syn fertsjinsten op it mêd fan de karotenoïden, flavinen, fitamine A en fitamine B2.
1936 flagge fan Nederlân Peter Debye
1935 flagge fan Frankryk Frédéric Joliot-Curie,
flagge fan Frankryk Irène Joliot-Curie
"Foar harren synteze fan nije radio-aktive eleminten."
1934 Harold Urey
1932 Irving Langmuir
1931 Carl Bosch,
Friedrich Bergius
1930 flagge fan Dútslân Hans Fischer "Foar syn ûndersyk nei heemferbiningen en glorofyl."
1929 Arthur Harden,
Hans von Euler-Chelpin
1928 Adolf Windaus
1927 Heinrich Otto Wieland
1926 Theodor Svedberg
1925 Richard Adolf Zsigmondy
1923 Fritz Pregl
1922 Francis William Aston
1921 Frederick Soddy
1920 Walther Nernst
1918 Fritz Haber
1915 Richard Willstätter
1914 Theodore William Richards
1913 Alfred Werner
1912 flagge fan Frankryk Victor Grignard "Foar syn ûntdekking fan it Grignard-reagens
en de byhearrende Grignard-reaksje."
flagge fan Frankryk Paul Sabatier "Foar syn metoade foar it hydrogearjen fan organyske ferbiningen."
1911 flagge fan Poalen Maria Curie-Skłodowska "Foar har ûntdekking fan radium en polonium
en foar har stúdzje nei de aard en gearstalling
fan dizze opmerklike eleminten."
1910 Otto Wallach
1909 Wilhelm Ostwald
1908 flagge fan Nij-Seelân Ernest Rutherford "Foar syn ûndersyk nei it útinoarfallen fan eleminten
en de gemy fan radio-aktive stoffen."
1907 Eduard Buchner
1906 Henri Moissan
1905 flagge fan Dútslân Adolf von Baeyer "Foar syn wurk op it mêd fan organyske ferven en aromatyske ferbiningen."
1904 flagge fan it Feriene Keninkryk fan Grut-Brittanje en Noard-Ierlân William Ramsay "Foar syn ûntdekking fan de edelgassen yn loft."
1903 Flagge fan Sweden Svante Arrhenius
1902 flagge fan Dútslân Hermann Emil Fischer "Foar syn wurk op it mêd fan de syntese fan sûker en purine."
1901 flagge fan Nederlân Jacobus Henricus van 't Hoff "Foar syn ûntdekking fan de wetten fan gemyske lykwichten
en osmotyske wearde yn oplossings."

Boarnen, noaten en referinsjes[boarne bewurkje]

Boarnen, noaten en/as referinsjes:
Nobelpriis
Alfred NobelSweedske Sintrale Bank
Karolinska YnstitútSweedske Akademy fan WittenskippenSweedske AkademyNoarsk Nobelkomitee
FredeFysiology of GenêskundeLiteratuerNatuerkundeSkiekunde
(Ekonomy)
wizigje